Do tej pory przyjaciele i krewni mają na języku piwnookich rodziców, którzy mają dziecko o niebieskich oczach, całą „winą“ obarczając niewinnego sąsiada? Kolor oczu człowieka jest niezwykle interesującą cechą organizmu, zależną od wielu czynników. A więc, co też wyprawia ta natura i czemu jedni z nas mają niebieski, drudzy – szary, a trzeci – piwny kolor oczu?
Dlaczego mamy różne kolory oczu?
Kolor oczu zależy od pigmentu, znajdującego się w tęczówce oka, nazywanego melaniną. Im więcej melaniny, tym ciemniejsze są oczy, pigmentu niebieskiego czy zielonego nie ma. Jasny kolor oczu zależy od efektu załamania światła w zrębie (górnej warstwie tęczówki) – między innymi dlatego również widzimy niebieskie niebo. Większość dzieci pochodzenia europejskiego rodzi się z niebieskimi oczyma, które z czasem stają się piwne właśnie dlatego, że w momencie narodzin produkcja melaniny w organizmie się jeszcze nie rozpoczęła.
Czy można przewidzieć przyszły kolor oczu dziecka?
Odpowiedź jest dwuznaczna: i tak, i nie. Można się domyślić, jaki kolor oczu będzie miał mały brzdąc, jednak nie jest to do końca pewne. Nawet w tym wypadku, gdy i ojciec, i matka są niebieskoocy, można gorączkowo trzymać się myśli, że ich dziecko również będzie miało ten sam kolor wiosennego nieba, jednak, biorąc pod uwagę mnogość genów, istnieje możliwość, że jasnoocy rodzice będą mieli dziecko o głęboko zielonym kolorze oczu.
Badania twierdzą, że istnieje nawet 16 genów, wpływających na kolor oczu, najważniejszą są dwa z nich: OCA2 i HERC2. Jeżeli dwa allele genu się różnią, jeden z nich jest bardziej wyraźny (zwany dominującym), drugi – niewyraźny (zwany recesywnym). W wypadku koloru oczu, piwny kolor jest dominujący w stosunku do koloru zielonego, zielony – w stosunku do niebieskiego. Dlatego niebieski kolor oczu będzie tylko w tym wypadku, jeżeli cztery allele są niebieskie.
Szachownica Punneta – to jeden ze sposobów, pozwalających na określenie koloru oczu dziecka. W odpowiednich miejscach należy wpisać kolor oczu rodziców. Układając różne kombinacje alleli, można obliczyć szanse pewnych wariantów. Na przykład, jeżeli rodzice są piwnoocy, jednak jednocześnie są nosicielami genów oczu niebieskich, można wyliczyć, zgodnie ze wszystkimi kombinacjami, że kolorem oczu dziecka będzie prawdopodobnie piwny. Jednak istnieje prawdopodobieństwo 1 do 4, że będą to oczy niebieskie.
Niezwykłe kolory oczu
Być może kiedyś udało Ci się zobaczyć czerwonawe lub fioletowe oczy (nie, nie mówimy teraz o kolorowych soczewkach kontaktowych)? Może znasz ludzi, których prawe oko różni się kolorem od lewego? Tak naprawdę, okazuje się, że czerwone, czerwonawe lub fioletowe oczy mają albinosi – ludzie, których oczy, skóra lub włosy z natury nie mają koloru z powodu zaburzenia produkcji lub dystrybucji melaniny.
Heterochromia – to sytuacja, w której kolor jednego oka różni się od koloru drugiego. Dzieje się tak z powodu nierównomiernej dystrybucji melaniny, uwarunkowanej genetycznie lub spowodowanej urazem.
Oczy są jedną z najbardziej wyrazistych części ciała ludzkiego, a ich kolor jest bardzo często częścią osobowości każdego z nas. Nie możesz zmienić koloru oczu na stałe, jednak zawsze możesz wypróbować kolorowe soczewki kontaktowe. A ich wybór jest wprost ogromny!